Bộ NNPTNT chính thức công bố kết quả về bột ớt có chất gây ung thư

95 mẫu có chứa độc tố vượt ngưỡng cho phép

Theo đó, dưới sự chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ NNPTNT, Bộ đã thành lập 2 Đoàn kiểm tra đột xuất tại một số cơ sở sản xuất, kinh doanh ớt bột của 11 tỉnh, thành phố, đại diện cho cả 3 vùng.

Đoàn kiểm tra đã tổ chức kiểm tra 03 đợt với 262 mẫu ớt bột, ớt khô nguyên liệu tại các cơ sở sản xuất, hộ kinh doanh trong chợ dân sinh và siêu thị. Kết quả: số mẫu vượt ngưỡng dư lượng Aflatoxin cho phép là 95 mẫu/262 mẫu, chiếm 36,25 %. Trong đó: Tại cơ sở sản xuất, kho bảo quản chiếm 30,7 %, tại hộ kinh doanh trong chợ chiếm 48,6 %, tại siêu thị chiếm 21,62%.

Ông Nguyễn Văn Tiến, Quyền Chánh thanh tra Bộ NNPTNT nhận định: “Hầu hết các cơ sở sản xuất, chế biến, bảo quản, kinh doanh ớt bột khô là quy mô hộ gia đình, điều kiện chế biến, bảo quản không đảm bảo dẫn tới có độc tố vi nấm Aflatoxin trong sản phẩm ớt bột. Người sản xuất và kinh doanh thiếu hiểu biết về quy trình sản xuất, bảo quản để không tạo độc tố”.  

Bên cạnh đó, nhiều địa phương có độ ẩm cao, mưa nhiều, không có thiết bị sấy, chủ yếu phơi tự nhiên, bao gói sơ sài dẫn đến ớt bột thường bị nhiễm nấm mốc Aspergillus flavus, Aspergillus parasiticus, đây là nguyên nhân chính sinh ra độc tố Aflatoxin.

Thanh tra Bộ, Cục Quản lý chất lượng NLS&TS cũng đã phối hợp với A86 xử lý các cơ sở sản xuất, nhập khẩu và kinh doanh ớt bột vi phạm, cụ thể như sau:

Đối với các cơ sở sản xuất chưa đảm bảo điều kiện sản xuất như không có phòng bảo ôn hoặc hút ẩm (theo TCVN 2080: 2007 - Ớt Chilli và ớt Capsicum, nguyên quả hoặc xay (dạng bột) thì độ ẩm bảo quản ớt bột là 11%), Đoàn kiểm tra đã yêu cầu các cơ sở khắc phục ngay điều kiện sản xuất rồi mới được sản xuất tiếp.

Kiểm tra 05 Công ty nhập khẩu và kinh doanh ớt bột, mặc dù có Giấy chứng nhận sản phẩm đảm bảo ATTP nhưng Phiếu kết quả kiểm nghiệm trong thời gian 06 tháng hoặc 01 năm, trong khi đó có rất nhiều lô hàng được nhập về trong thời gian này, cơ sở không rút mẫu kiểm tra chất lượng trong đó có chỉ tiêu độc tố nấm mốc Aflatoxin.

Bộ NNPTNT cũng đã có văn bản gửi Chủ tịch UBND cấp tỉnh, cơ quan chức năng liên quan tăng cường công tác quản lý gia vị, ớt bột và các mặt hàng nông sản có nguy cơ lây nhiễm nấm mốc (lạc, đậu, vừng, hạt tiêu, hạt điều…), trong đó chú trọng công tác thanh, kiểm tra điều kiện sản xuất, chế biến, kinh doanh, bảo quản ớt nguyên liệu, ớt bột.

Đoàn kiểm tra đã yêu cầu các cơ sở nghiêm túc xem xét lại khâu bảo đảm điều kiện sản xuất, điều kiện bảo quản theo quy định pháp luật; kiểm tra, giám sát chất lượng từng lô hoặc kiểm tra xác xuất đối với ớt bột nói riêng và các hàng nông sản có nguy cơ lây nhiễm nấm mốc nói chung (lạc, đỗ, hồ tiêu, điều…) để bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và nòi giống người Việt Nam.

Đoàn đã lập biên bản VPHC đối với 05 cơ sở sản xuất, nhập khẩu có vi phạm và trình Chánh thanh tra ban hành 05 Quyết định XPVPHC với số tiền 110 triệu đồng. Biện pháp khắc phục hậu quả là buộc thu hồi và tiêu hủy toàn bộ số hàng vi phạm còn tồn trên thị trường và chịu mọi kinh phí cho việc thu hồi và tiêu hủy hàng vi phạm.

Thông báo cho BQL các chợ tiến hành xử lý và đình chỉ kinh doanh những sản phẩm ớt bột có Aflatoxin vượt ngưỡng.

Cả người tiêu dùng và nông dân đều lo lắng

Trước đó, trong tháng 5.2017, nhằm giám sát Aflatoxin trong ớt khô, cán bộ Viện Pasteur TP.HCM đã tiến hành giám sát chủ động có chủ đích, tập trung vào các mẫu ớt khô có nguy cơ cao (ớt khô không có đóng gói, không có xuất xứ rõ ràng) được bày bán ở một số điểm kinh doanh nhỏ lẻ ở một số tỉnh, thành phố.

Kết quả xét nghiệm phát hiện 20,8% số mẫu vượt ngưỡng Aflatoxin B1 quy định theo quy chuẩn kỹ thuật Việt Nam. Đây là dấu hiệu chỉ điểm, giúp rà soát lại chuỗi thực phẩm từ công tác canh tác, thu hoạch, vận chuyển, chế biến, bảo quản và sử dụng ở ớt khô không bao bì và không rõ nguồn gốc.

Sau khi các thông tin trên được công bố, nhiều người tiêu dùng vốn ưa chuộng món sa tế ớt bột hoặc hay sử dụng các món ăn có nêm nếm nhiều ớt bột tỏ ra lo ngại với nguy cơ gây ung thư của sản phẩm ớt bột có nhiễm Aflatoxin.

Chị Nguyễn Thị Bé, bán bún bò tại một hẻm nhỏ trên đường Nguyễn Văn Trỗi (quận Phú Nhuận) cho biết, quán chị từ cuối năm đến nay có giảm hẳn khách. Nhiều khách đến ăn nhưng không dùng đến sa tế ớt khô dù đây là sản phẩm chị tự tay chế biến thay vì mua sa tế bán sẵn.

Nhiều bữa chị nấu bún cho nêm nếm thêm ớt bột cũng bị khách “phản ứng”, nhưng nếu không cho thêm sa tế, ớt bột thì món ăn sẽ không đậm vị, không ngon bằng.

Trong khi đó, tại các chợ truyền thống như Bà Chiểu (quận Bình Thạnh), chợ đầu mối Thủ Đức… các loại ớt bột, ớt khô vẫn được bày bán rộng rãi. Khi hỏi mua, các tiểu thương giới thiệu đủ loại ớt bột với thành phần từ ớt hiểm nguyên chất 100%, không phẩm màu, an toàn cho người tiêu dùng, giá từ 30.000 - 75.000 đồng/kg.

Tuy nhiên, phần lớn các sản phẩm ớt bột, ớt khô đều chỉ được đóng gói trong bao nilong, không có nhãn mác, không nguồn gốc xuất xứ và cũng không có ghi hạn sử dụng. Một số tiểu thương thỉnh thoảng còn tranh thủ trời nắng đem sản phẩm ra phơi, chà xát cho bớt ẩm mốc rồi tiếp tục bán cho khách hàng.

Ông Thạch Thiên, một hộ trồng ớt tại xã Ngũ Lạc (huyện Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh) dù không biết gì nhiều về các chất gây ung thư trong sản phẩm ớt bột, ớt khô, tuy nhiên, khi nghe đề cập đến các nguy hại của sản phẩm, ông Thiên lo lắng sẽ ảnh hưởng đến giá ớt tươi.

Ông Thiên cho rằng, mô hình trồng ớt thay lúa, màu năng suất thấp hiện đang mang lại thu nhập cao cho nông dân trong vùng. Tuy nhiên, giá thu mua ớt tươi không ổn định, thỉnh thoảng, giá ớt còn rớt thảm hại do thương lái “đọc được các tin về ớt nhiễm độc” nên ép giá.

“Có lúc giá ớt tươi chỉ còn 8.000 – 9.000 đồng/kg trong khi công thuê hái đã hơn 6.000 đồng/kg. Giá ớt bấp bênh lắm nên mỗi lần có thông tin gì là bà con rất lo lắng”, anh Thạch Thiên chia sẻ.

Theo TS Phan Trọng Lân, Aflatoxin là chất gây nhiễm thực phẩm thường gặp trong điều kiện tự nhiên được sản sinh bởi nấm Aspergillus (flavus, parasiticus và nomius). Có hơn 20 loại Aflatoxin, trong đó 4 loại chính được tìm thấy trong thực phẩm là B1, B2, G1 và G2, kèm 2 dạng chuyển hóa của B1 và B2 là M1 và M2.

Aflatoxin B1 có khả năng gây ung thư cao hơn các loại Aflatoxin khác. Nấm Aspergillus tồn tại khắp nơi trong môi trường như lá cây, gỗ mục, thức ăn gia súc, bông, phân, côn trùng chết, xác động vật và hạt ngũ cốc.

Nấm Aspergillus sản sinh aflatoxin trong điều kiện nhiệt độ từ 8 - 37 độ , tối ưu ở 25-28 độ; độ ẩm tương đối 83-88% (độ ẩm càng cao càng thuận lợi). Khí hậu nhiệt đới nóng ẩm như ở nước ta tạo điều kiện thuận lợi cho nấm mốc Aspergillus phát triển và sản sinh Aflatoxin…

Danh Hùng- Khải Huyền